قلم نوری چیست؟

قلم نوری (به انگلیسی: Light Pen) یک دستگاه ورودیِ رایانه به شکل یک قلم حساس به نور است که در کنار نمایشگر لامپی CRT توسط اشعه کاتد استفاده می‌شود.
قلم نوری، به کاربر این امکان را می‌دهد تا اشیای نمایش داده شده بر روی نمایشگر CRT را انتخاب کند، همانند صفحه لمسی، و با دقت بیشتری روی صفحه نمایش CRT بکشد.
قلم نوری می‌تواند با هر نمایشگر مبتنی بر CRT کار کند، اما توانایی استفاده از آن در نمایشگر‌های LCD امکان پذیر نمی‌باشد.

یک قلم نوری هنگامی که توسط پرتو الکترون لوله اشعه کاتد اسکن می‌شود، تغییرات روشنایی پیکسل‌های صفحه نمایش CRT مجاور را تشخیص می‌دهد، و زمان این رویداد را به رایانه منتقل می‌کند.
از آنجایی که یک CRT یکبار پیکسل کل صفحه را اسکن می‌کند، کامپیوتر می‌تواند زمان پیش بینی شده برای اسکن مکان‌های مختلف روی صفحه توسط پرتو را پیگیری کند و موقعیت قلم را استنباط کند.

در بازار ایران با توجه به تعریفی که از  قلم نوری گفته شد، به اشتباه، تمامی قلم و صفحه‌ها، قلم و نمایشگرها، قلم‌های هوشمند و حتی قلم‌های لمسی را قلم نوری  می‌گویند، و متاسفانه سایت‌ها و فروشگاه‌های مجازی در دسته بندی محصولات از این عبارت استفاده می‌کنند.

قلم و صفحه طراحی چیست؟

قلم و صفحه گرافیکی (به انگلیسی:Graphic Pen Tablet ) یک ابزار ورودیِ رایانه می‌باشد که از طریق درگاه سریال Serial Port و یا درگاه USB به رایانه متصل می‌شود.
این دستگاه شامل یک قلم و صفحه است که با حرکت قلم روی صفحه باعث حرکت نشانگر ماوس در رایانه می‌شود و این امکان را می‌دهد که تمامی کارهایی که با ماوس انجام می‌شود را انجام دهید، با این تفاوت که، قلم در دست شما است و حالا می‌توانید به راحتی خط بکشید، بنویسید و طراحی کنید.

قلم این دستگاه‌ها در گذشته با سیم به صفحه متصل می‌شد و بعد‌ها با پیشرفت تکنولوژی بدون سیم ولی با باطری داخل قلم و امروزه بدون باطری تولید می‌شود.

قلم و نمایشگر طراحی چیست؟

قلم و نمایشگر (به انگلیسی: Pen Display) یک نمایشگر (مانیتور:Monitor ) است که پشت LCD آن یک صفحه طراحی قرار گرفته است که شما با حرکت قلم این بار روی صفحه نمایشگر، نشانگر ماوس را حرکت می‌هید که در این حالت شما حسی مانند قلم و کاغذ را خواهید داشت.

قلم هوشمند چیست؟

قلم هوشمند (Smart Pen) این قلم‌ها با برخی از تلفن‌ها و تبلت‌های هوشمند سازگار هستند و از طریق بلوتوث ارتباط برقرار کرده و با نرم‌افزار‌های که این قلم‌ها را پشتیبانی کند کار می‌کنند.
این قلم‌ها با باطری و یا باطری داخلی قابل شارژ تغذیه و کار می‌کنند.

قلم لمسی چیست؟

قلم لمسی (به انگلیسی: Stylus Pen) یک قلم است که در نوک آن پارچه لاستیکی است که مانند پوست دست عمل می‌کند که برای کشیدن یا انتخاب یا ضربه زدن از آن روی صفحه نمایش‌های که خازنی هستند استفاده می‌شود.
مانند نمایشگر‌های لمسی، تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند.

برای نمایشگر‌هایی که دارای صفحه‌ مقاومتی هستند، که بیشتر در دستگاه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد از ابزار شکل قلم که از چوب فشرده یا پلاستیک ساخته شد، استفاده می‌شود.

موارد استفاده قلم طراحی

افراد مختلفی از قلم‌های طراحی استفاده می‌کنند که بیشترین آنها در بین هنرمندان دیجیتال است که برای خلق اثر و یا ویرایش فایل‌های طراحی مورد استفاده قرار می‌هند.
دیگر اشخاص که برای انجام امور اداری خود از این ابزار استفاده می‌کنند، مدیران هستند که با قلم طراحی برای امضاء و یا هامش نویسی نامه‌های اداری در اتوماسیون اداری مورد استفاده قرار می‌دهند.
بانک‌ها هم برای گرفتن امضاء از مشتریان جزو مصرف کنندگان این ابزار هستند.
با همه گیر شدن ویروس کرونا و گسترش کلاس‌های مجازی معلمین، دبیران و استاتید هم به جمع مصرف کنندگان این ابزار پیوستند.
اگر بخواهیم بطور کل مصرف کنندگان این قلم‌ها را نام ببریم، طراحان، گرافیست‌ها، نقاشان دیجیتال، انیماتورها، طراحان لباس، طراحان فرش، طراحان صنعتی، معمارها، معلمین، مدیران و . . . مورد استفاده قرار می‌دهند.

تفاوت ماوس و قلم طراحی

ماوس و قلم طراحی هر دو از ابراز‌های ورودی کامپیوتر بشمار می‌روند که نشانگر را بحرکت در می‌آورند تفاوت این دو ابزار در این است که ماوس، فقط توانایی حرک نشانگر را دارد ولی در قلم‌ها امکاناتی مانند حساسیت به فشار (Pressure)، حساسیت به زاویه (Tilt) و حساسیت به چرخش (Rotation) قلم را خواهید داشت.
اکثر قلم‌ها حساسیت به فشار را دارند و در قلم‌های حرفه‌ای حساسیت به زاویه و چرخش را خواهید داشت.
این امکانات به نرم‌افزاری و ابزاری که انتخاب می‌کنید بستگی دارد که پشتیبانی بکند یا خیر.

حساسیت به فشار
(Pressure Sensitive)

حساسیت قلم به فشار این امکان را می‌دهد که هنگامی ترسیم خط با کنترل فشار قلم روی صفحه یا نمایشگر ضخامت و مقدار رنگ خطی را که ترسیم می‌کنید کنترل کنید.
حساسیت به فشار یکی از رایج ترین ویژگی‌های یک قلم دیجیتال است، اما قلم‌ها بیشتری با قابلیت تشخیص زاویه و قابلیت سنجش چرخش روز به زور در بازار خودنمایی می‌کند.

حساسیت قلم به زاویه
(Tilt Sensitive)

قلم با حساسیت زاویه به هنرمندان این امکان را می‌دهد که وقتی قلم در یک زاویه کج می‌شود دقیقاً مانند یک مداد واقعی سایه بزنند.
این می‌تواند برای هنرمندی که کارهای سایه زنی زیادی انجام می‌دهد مهم باشد.
حساسیت قلم به زاویه که مقدار آن بطور معمول ۶۰± درجه است این امکان را می‌دهد که هنگام ترسیم خط با کنترل زاویه قلم در صورت پشتیبانی نرم‌افزار و ابزار انتخاب شده تغییرات در ترسیم خطوط داشته باشید مانند ابزار ایربراش Air brush که با تغییر زاویه قلم میزان پاشش رنگ در نزیکی نوک قلم بیشتر و دورتر کمتر می‌شود.

حالت امواج الکترومغناطیسی در زاویه‌های مختلف جهت تشخیص زاویه قلم
زاویه حداکثر به راست	زاویه به راست	زاویه عمود	زاویه به چپ	زاویه حداکثر به چپ

آیا واقعاً به حساسیت زاویه و چرخش نیاز دارید؟

جواب کوتاه، نه است! اما پاسخ درست این است: بستگی دارد.
اگر شما یک کاربر عادی هستید که از قلم برای کارهای یادداشت برداری استفاده می‌کنید، بنابراین واقعاً نیازی به حساسیت زاویه ندارید.
اما می‌تواند برای هنرمندان، به ویژه کسانی که کارهای هنری و سایه زنی زیادی انجام می‌دهند، مفید باشد.

انواع قلم طراحی:

قلم‌های طراحی به 5 دسته تقسیم بندی می‌شوند:

1- قلم و صفحه طراحی
(Graphic Pen Tablet)

این دستگاه‌ها شامل یک قلم و صفحه مربوطه بوده که صفحه از طریق درگاه USB, Bluetooth و یا بدون سیم RF به رایانه، تبلت و گوشی هوشمند وصل می‌شود.
قلم‌ها می‌توانند حساس به فشار، زاویه و چرخش باشند.

صفحه‌های طراحی:

صفحه‌های طراحی اندازه مختلفی دارند که بیشتر محدود فعال آن با واحد اینچ دسته بندی می‌شود.
بطور مثال "6 × "10 و یا "4 × "6 و یا Small, Medium, Large, XLarge و در سال‌های  قبل،A6, A5, A4, A3 که تمام این اندازها تقریبی است.
دقت صفحه‌ها با واحد LPI (تعداد خط در هر اینچ: Line Per Inch) مشخص می‌شود.
محدوده فعال صفحه به‌صورت یک به یک با نمایشگر مطابقت دارد به این صورت که در با قرار دادن قلم در وسط صفحه طراحی نشانگر ماوس در وسط قرار می‌گیرد و یا اگر گوشه سمت چپ بالا صفحه طراحی باشد نشانگر ماوس هم در گوشه سمت چپ نمایشگر قرار می‌گیرد، که با این حالت می‌شود طراحی یا مطلبی را نوشت.
محدود فعال هر چه بزرگتر باشد محدود حرکت دست روی صفحه طراحی وسیع‌تر بوده و در نتیجه دقت انجام کارها بیشتر می‌شود ولی سرعت حرکت نشانگر در نمایشگر کندتر خواهد شد.

سرعت انتقال داده‌ها:

میزان سرعت انتقال داده‌ها بین صفحه طراحی با رایانه هنگامی که قلم بر روی صفحه حرکت می‌کند است که برخی شرکت‌ها این را به صورت RPS (گزارش در ثانیه: Report Per Second) و برخی دیگر مانند Wacom آن را به صورت PPS (نقطه در ثانیه: Points Per Second) اعلام می‌کنند، که هر دو یکسان هستند.
سرعت انتقال بالاتر از 133 مناسب است و هیچگونه تأخیری در انتقال داده‌ها ندارد.

تعداد کلید روی صفحه:

تعداد کلید بر روی صفحه که یکی از مزایای صفحه‌ها است، که به کاربر این امکان را می‌دهد که نیاز کمتری به صفحه کلید (Keyboard) داشته باشد، این کلیدها قابل برنامه ریزی هستند که با نرم‌افزار راه‌انداز هر قلم طراحی قابل برنامه‌ریزی است، کلیدهای مانند Ctrl, Alt, Shift, Space, Ctrl+Z  و هر کلید میانبر دیگر را می‌شود برای هر کلید تنظیم کرد.

صفحه لمسی:

برخی از مدل‌های صفحه‌ها و نمایشگر‌ها طراحی قابلیت چند لمسی (Multi Touch) دارند که می‌توان بزرگ نمایی (Zoom)، چرخش (Rotate) و یا ... را با آن انجام داد.

قلم طراحی:

قلم‌های طراحی فقط روی صفحه طراحی کار می‌کنند و در مدل‌های با باطری، با باطری داخلی قابل شارژ و نسل جدید بدون باطری هستند.
قلم این دستگاه‌ها اکثراً حساس به فشار بوده که با واحد سطح (Level) اندازه‌گیری می‌شوند که میزان فشار قلم رو صفحه را تشخیص داده و باعث نازک و ضخیم شدن و کم‌رنگ و پرنگ شدن خط در برنامه‌های طراحی می‌شود.
بطور مثال: (1024 یا 1K)، (2048 یا 2K)، (4096 یا 4K) و (8192 یاK8 ).

قلم‌ها حداکثر دارای 4 کلید هستند که یکی نوک قلم است که کار همان کلید چپ ماوس را انجام می‌دهد و 1 یا 2 کلید روی بدنه قلم که این کلید‌ها هم قابل برنامه‌ریزی هستند که از طریق برنامه راه‌اندازی قابل تعریف هستند.
برخی از قلم‌ها در انتهای هم یک کلید دارند که اکثرا ابزار پاکن را فعال می‌کند.

2- قلم و نمایشگر طراحی
(Graphic Pen Display)

این دستگاه‌ها شامل یک قلم طراحی و نمایشگر (مانیتور: Monitor) مربوطه بوده که صفحه طراحی در پشت LCD نمایشگر کار گذاشته شده است که با حرکت قلم روی نمایشگر ارتباط قلم با صفحه طراحی برقرار شده و نشانگر ماوس را بحرکت در می‌آورد.

نمایشگر مانند سایر نمایشگر‌ها از طریق درگاه‌های VGA, HDMI, DVI, Display Port  جهت نمایشگر و درگاه USB برای اتصال صفحه طراحی به رایانه متصل می‌شوند و نسل جدید نمایشگر و صفحه طراحی از طریق درگاه USB-C متصل می‌شوند که هم تصویر و هم دیتا از طریق این پورت انتقال داده می‌شود.

دقت نمایشگر‌ها
(Resolution)

دقت نمایشگرها برحسب DPI تعداد نقطه در هر اینچ (Dots Per Inch)  مشخص می‌شود: که می‌تواند
1K دقت 1080×1920 Full HD, FHD،
2K دقت 1440×2540 WQHD, QHD،
4K دقت 2160×3840 UHD, Ultra HD، باشد.
اندازه نمایشگر‎ها برحسب اینچ اعلام می‌شود که اندازه قطر آن "12، "13، "16، "22، "24، "27 و "32 بطور معمول می‌باشد.

3- دفتر یادداشت دیجیتال
(Digital Note) 

• یک نمونه از دفتر یاداشت‌های دیجیتال شامل یک صفحه که حافظه داخلی دارد و یک قلم که می‌تواند با نوک جوهری (مانند خودکار) که روی صفحه آن دفترچه‌ای کاغذی قرار دارد و یا یک قلم طراحی که در هنگام نوشتن یا ترسیم کردن با قلم روی کاغذ همزمان با صفحه در ارتباط بوده و نوشت‌ها و طرح کشیده شده را در حافظه خود ذخیره می‌کند و از طریق نرم‌افزار رابط به رایانه، گوشی هوشمند و یا تبلت انتقال داده می‌شود.

• نوع دیگر دفتر یاداشت دیجیتال دفترچه کاغذی ندارد و صفحه آن یک ال سی دی قابل نوشتن  (LCD Writer) است،  که با ترسیم روی این صفحه خطوط و یا نوشته‌های دیده می‌شود و با فشار یک کلید نوشته و ترسیم‌ها ذخیره می‎‌شوند و با یک کلید دیگر صفحه پاک می‌شود و دوباره می‌شود ترسیم کرد.
این دفترچه یادداشت‌ها دوست‌دار محیط زیست هستند.
برخی از صفحه‌های طراحی با اضافه کردن کیت که شامل یک قلم جوهری و گیره نگهداری کاغذ است به دفترچه یاداشت کاغذی تبدیل می‌شوند.
همچنین اکثر دفتر یاداشت‌ها قابل اتصال به رایانه،  گوشی یا تبلت را به عنوان قلم طراحی دارند، اما با امکانات کمتر.

4- قلم هوشمند
(Smart Pen) 

• این قلم‌ها با برخی از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها سازگار هستند و از طریق بلوتوث ارتباط برقرار کرده و با نرم‌افزار‌های که این قلم‌ها را پشتیبانی می‌کند کار می‌کنند.
این قلم‌ها با باطری و یا باطری داخلی قابل شارژ تغذیه و کار می‌کنند.
• دیگر مدل این قلم‌های هوشمند روی دفترچه با کاغذ مخصوص که روی کاغذ نقطه‌های است که توسط دوربین نوک قلم خوانده می‌شود و هر چه روی این کاغذ یاداشت یا ترسیم کنید در خود ذخیره کرده و از طریق بلوتوث و نرم‌افزار رابط به رایانه و یا تلفن هوشمند یا تبلت انتقال داده می‌شود.

5- قلم لمسی
(Stylus)

این نوع که به نام قلم خازنی هم گفته می‌شود، با استفاده از نوکی از جنس لاستیک مخصوص مانند پوست دست عمل می‌کنند و هیچ قطعه الکترونیکی داخل آن نمی‌باشد و نیازی به منبع تغذیه مثل باطری ندارند و در هر سطح چند لمسی که می‌توان از انگشت استفاده کرد، قابل استفاده است.
به طور معمول صفحات خازنی در تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها رایج است.